Dieta wspierająca odporność dziecka - PORADY DIETETYKA

Wiosenne wahania temperatury niekorzystnie wpływają na samopoczucie oraz odporność. My dorośli źle je znosimy, a co dopiero dzieci, których układ immunologiczny kształtuje się poprzez właśnie chorowanie. Aby zmniejszyć liczbę zachorowań warto jest zastosować dietę wspierającą odporność dziecka. Jak to zrobić radzi dietetyk Aneta Strelau.

Familie.pl: Jakie składniki powinny się znaleźć w diecie dziecka, aby nie miało ono problemów z częstymi infekcjami?

Dietetyk Aneta Strelau: Gdzie o tej porze roku szukać cennych witamin, minerałów i innych składników wzmacniających odporność?
Pomarańcze, mandarynki, grejpfruty - zawierają mnóstwo witaminy C połączonej w idealnych proporcjach z rutyną. Wspólnie uszczelniają naczynia krwionośne i chronią przez przenikaniem wirusów do krwioobiegu. Zawierają też beta karoten i wiele minerałów.

• Kiwi - mnóstwo witaminy C.
• Sok z czarnych porzeczek, mrożone czarne porzeczki - skondensowana witamina C.
• Kapusta - zarówno świeża jak i kiszona to wspaniałe źródło witaminy.
• Czerwona papryka - mnóstwo witaminy C, żelazo, beta karoten, likopen (przeciwutleniacz).
• Brokuły - mnóstwo beta karotenu, poza tym selen, wapń, kwas foliowy (działa krwiotwórczo).
• Natka pietruszki - mnóstwo beta karotenu i witaminy C.
• Czosnek - zawiera związki bakterio- i grzybobójcze. 
• Cykoria - zawiera dużo składników mineralnych (potas, magnez, mangan, miedź, żelazo, cynk, fosfor), a także beta karoten, witaminy z grupy B, witaminę C. Prócz tego w jej składzie znajdziemy m.in. inulinę, prebiotyk, który wpływa na proces tworzenia krwi.
• Por - zawarte w nim substancje działają bakteriostatycznie. Poza tym witamina C, beta karoten, potas i fosfor.
• Orzechy i nasiona - zawierają cynk, witaminy z grupy B, działającą przeciwutleniająco witaminę E.
• Ryby - bogactwo cynku, fosforu, jodu, żelaza z dodatkiem zdrowych nienasyconych kwasów tłuszczowych.
• Kasza gryczana - witaminy z grupy B, w tym B6 wspomagająca produkcję białych ciałek krwi. Do tego magnez kojący układ krwionośny i nerwowy.
• Jogurty i fermentowane napoje mleczne - bakterie probiotyczne korzystnie zmieniają florę bakteryjną jelit i wzmacniają odporność.
• Miód - ma działanie bakteriostatyczne.

Mrożonki pełne witamin
Choć dla wielu mam zrobienie zupy z mrożonki to ujma na honorze, o tej porze roku właśnie w mrożonych warzywach może być więcej cennych składników. Mrożenie powoduje minimalne straty witamin. W wieloskładnikowych daniach znajdziemy produkty, których na sklepowych półkach dawno już nie ma - a zatem wzbogacimy dietę. Doskonałym rozwiązaniem są mrożonki owocowe - pomagają przełamać monotonię jabłek i cytrusów. Mrożone maliny, wiśnie, jagody, truskawki można dodawać do owocowych sałatek, mlecznych deserów i koktajli lub jeść bez dodatków.

Czy są produkty, które wpływają na obniżenie odporności dzieci?

Lekarze od lat powtarzają, że cukier to puste kalorie bez żadnych wartości odżywczych. Słodycze psują nasze zęby, przyczyniają się do powstania otyłości i uzależniają. Okazuje się, że dodatkowo obniżają zdolność białych krwinek do radzenia sobie z drobnoustrojami. Zamiast po coś słodkiego, sięgnij lepiej po produkty z pełnoziarnistej mąki.

• Biała mąka - Występuje w wielu postaciach: robi się z niej białe pieczywo, tosty, bułeczki, makarony. Niestety, jak wszystkie produkty wysoko przetworzone, upośledza działanie systemu immunologicznego. Dzieje się tak dlatego, że biała mąka bardzo szybko przekształca się w glukozę. Jej zbyt wysoki poziom powoduje, że organizm z trudem radzi sobie z bakteriami i wirusami.
• Nabiał - Lekarze ostrzegają przede wszystkim przed słodzonymi jogurtami. Często nie zdajemy sobie sprawy, że posiadają naprawdę duże ilości cukru. Niektórzy naukowcy twierdzą ponadto, że spożywanie niektórych rodzajów nabiału, np. w postaci sera czy lodów, może mieć negatywny wpływ na pracę układu oddechowego. Sięgając po nabiał, najlepiej wybierać mleko lub twaróg.

Pójście do przedszkola, zwłaszcza po raz pierwszy jest dużym stresem dla dziecka. Wiadomo, że stres powoduje wzrost stężenia kortyzolu we krwi, co pociąga za sobą spadek odporności i większą podatność na infekcje. Warto pamiętać, że przebywanie z dużą ilością rówieśników przyczynia się do częstszych zachorowań, gdyż łatwiej wtedy o kontakt z zainfekowanym dzieckiem. Jako, że na choroby przenoszone drogą kropelkową nie mamy za bardzo wpływu (poza pozostawieniem dziecka w domu, ale przecież nie o to nam chodzi), uczmy naszego przedszkolaka częstego mycia rąk, gdyż właśnie tą droga przenosi się również wiele infekcji.

Spadek odporności występuje także po przebytej chorobie, zwłaszcza wtedy, gdy podawaliśmy dziecku antybiotyki. Antybiotyki niszczą nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również te mające ochronny wpływ na nasz organizm. Można pomyśleć wtedy o preparatach wspomagających układ immunologiczny. Chociaż tak naprawdę ze względu na to, że system odpornościowy dziecka stale się rozwija warto, po konsultacji z lekarzem, podawać je przez dłuższy czas. 

Jakie produkty mają najlepszy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie kształtującego się układu immunologicznego dziecka?

W przypadku układu immunologicznego dziecka ogromną rolę odgrywa właściwa dieta bogata w składniki odżywcze. W jadłospisie dziecka nie może zabraknąć kwasów tłuszczowych Omega-3, które poprawiają odporność, zwiększając aktywność fagocytów – białych krwinek, które zjadają bakterie. Kwasy Omega-3 znajdują się w jajach, orzechach oraz ciemnozielonych liściastych warzywach. Doskonałym źródłem tych kwasów są również ryby. Warto podawać dzieciom także probiotyki, które pobudzają wzrost bakterii jelitowych niezbędnych do regulowania funkcji układu odpornościowego. Dzieci mogą spożywać jogurty z żywymi kulturami bakterii. Jeśli jednak maluch nie lubi jogurtów, można dodawać probiotyki w proszku do mleka lub soku. W diecie dziecka na odporność musi znaleźć się miejsce dla owoców. Są one nie tylko smaczne, ale i bardzo zdrowe. Owoce cytrusowe oraz jagody są bogate w antyutleniacze, które pomagają pozbyć się z organizmu wolnych rodników, osłabiających układ immunologiczny. Bardzo ważne jest także spożywanie warzyw. Niestety, nie każde dziecko je lubi. Jeśli maluch kręci nosem na brokuły, można podawać je z dipem. W zasadzie niemal każde warzywo można podawać dziecku w ciekawy sposób, by nie miało oporów przed ich jedzeniem. Na szczególną uwagę zasługują brokuły, marchew oraz czerwona, żółta i pomarańczowa papryka. Warzywa te zawierają beta-karoten oraz witaminę C, dzięki czemu znacząco wzmacniają układ odpornościowy.

Co oprócz diety ma wpływ na dobrą odporność dziecka na choroby?

Zazwyczaj pierwszą metodą wzmocnienia dziecka, która przychodzi rodzicom do głowy, są preparaty wspierające odporność. W aptekach jest ich wiele, a ten właściwy najlepiej wybrać wspólnie z pediatrą. Często chorującemu maluchowi można podawać tran, preparaty z wyciągiem z jeżówki purpurowej lub witaminy. Cenne są także probiotyki – dobre bakterie, które m.in. uszczelniają nabłonek jelit, nie przepuszczając do krwiobiegu bakterii ani wirusów. Na efekty kuracji trzeba będzie poczekać kilka miesięcy. Warto ją połączyć z innymi metodami. Oto one:

• minimum godzina dziennie na dworze - dzięki temu organizm będzie lepiej reagował na zmianę temperatury, co zaowocuje rzadszymi przeziębieniami.
• hartowanie - gwałtowne zmiany temperatury uczą organizm, jak ma sobie radzić ze zmianą pogody. Podczas spaceru w chłodny, ale bezwietrzny dzień zdejmuj dziecku czapkę – najpierw na 5, po kilku dniach na 10 minut.
• nawilżone powietrze - centralne ogrzewanie czy klimatyzacja wysuszają śluzówki w gardle i nosie, przez co zarazki łatwiej wnikają do organizmu. Kilka razy dziennie wietrz mieszkanie oraz nawilżaj powietrze. Śluzówki można też nawilżać wodą morską w spreju.

Jak najskuteczniej zahamować rozwój choroby, gdy maluch ma już pierwsze objawy infekcji (np. kaszle, kicha, ma zatkany nosek)?

• Cebula, czosnek, chrzan - najlepiej zadziała sok z tych warzyw, ale raczej tylko starsze dzieci uda się namówić do jego wypicia. Można natomiast w obecności malca zetrzeć na tarce korzeń chrzanu, pokroić cebulę lub posiekać czosnek. Substancje lotne spowodują łzawienie i zwiększony wyciek z nosa, więc przewody nosowe oczyszczą się bardzo szybko.
• Domowy syrop z babki lancetowatej na kaszel wilgotny - 100 g liści babki lancetowatej (do kupienia w aptece) pokruszyć, wrzucić do 100 ml przegotowanej, ostudzonej wody, dokładnie zmiksować, następnie przecedzić. Dodać 100 g cukru. Zagotować. Gorący przelać do wyparzonego słoika, zakręcić. Przechowywać w lodówce. Podawać po łyżeczce kilka razy dziennie.

• Napar z owoców malin na gorączkę - 2 łyżki suszonych owoców malin zalać szklanką wrzątku i przykryć. Po 15 minutach przecedzić, dodać łyżkę soku malinowego lub miodu. Napar działa napotnie, a tym samym pomaga obniżyć gorączkę.

Za konsultację merytoryczną dziękuję dietetyk Pani Anecie Strelau.

Aneta Strelau - jest dietetykiem klinicznym z 13-letnim doświadczeniem, specjalistą, który ukończył 5-letnie studia z zakresu dietetyki oraz Zdrowia Publicznego.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Emulgatory w żywności a zdrowie - PORADY DIETETYKA>>